Cái bát cơm quả trứng, nghe qua thì có vẻ đơn giản, nhưng lại mang trong mình những ý nghĩa sâu sắc mà không phải ai cũng hiểu hết. Mỗi lần có đám tang, người ta lại chuẩn bị cái bát cơm và quả trứng để cúng cho người đã khuất, giống như một cách để cầu cho người chết được siêu thoát, được tái sinh, đầu thai sang một kiếp mới, tốt đẹp hơn.
Đầu tiên, nói về cái bát cơm. Cái bát cơm này không chỉ đơn thuần là thức ăn, mà còn mang ý nghĩa như là một lời cầu nguyện cho linh hồn người đã khuất. Bát cơm thể hiện sự trọn vẹn, đầy đủ, giống như một sự mong muốn người chết sẽ được an nghỉ, được siêu thoát. Cơm trong bát sẽ có một chút để dành cho vong linh người đã mất, phần còn lại thì dành cho những người còn sống, làm sao cho ai cũng cảm thấy no đủ, không thiếu thốn gì.
Với quả trứng, nó cũng mang một ý nghĩa rất đặc biệt. Quả trứng không chỉ là món ăn bình dân trong bữa cơm hàng ngày, mà còn gắn liền với truyền thuyết về tổ tiên của người Việt Nam. Ai mà không biết đến câu chuyện Lạc Long Quân và Âu Cơ với bọc trăm trứng, từ đó sinh ra một dân tộc hùng mạnh. Quả trứng chính là biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở, của sự sống. Đặc biệt là quả trứng với lòng đỏ tượng trưng cho âm và lòng trắng tượng trưng cho dương, thể hiện sự hòa hợp giữa hai thái cực, giữa trời và đất.
Khi có người thân qua đời, việc chuẩn bị bát cơm và quả trứng cũng giống như một cách để kết nối giữa hai thế giới: thế giới của người sống và thế giới của người chết. Người ta tin rằng, việc cúng bát cơm quả trứng sẽ giúp cho linh hồn người chết có thể nhận được sự an ủi, cầu cho họ được phù hộ và đầu thai sang kiếp khác, sống tốt hơn. Cái bát cơm quả trứng ấy như là một sợi dây nối giữa hai cõi, giúp cho linh hồn người chết được an nghỉ, và cũng là để những người sống nhớ về tổ tiên, về nguồn cội của mình.
Vậy thì, tại sao bát cơm quả trứng lại quan trọng đến thế?
Đây là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, không phải tự dưng mà người ta lại yêu cầu phải có bát cơm quả trứng trong các lễ tang. Nó không chỉ đơn thuần là một nghi thức mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu xa về sự kính trọng với người đã khuất, về lòng biết ơn đối với tổ tiên. Đối với người Việt, “uống nước nhớ nguồn” là một đạo lý sống, và bát cơm quả trứng là một cách thể hiện tình cảm đó.
Phong tục này cũng thể hiện sự hòa hợp giữa âm dương, giữa sự sống và cái chết
Vì thế, bát cơm và quả trứng dù đơn giản nhưng lại mang trong mình rất nhiều ý nghĩa. Nó không chỉ là thức ăn cho thân xác mà còn là thức ăn cho tâm hồn, giúp cho người sống có thể tưởng nhớ, tri ân và cầu cho người đã khuất. Đồng thời, nó cũng thể hiện một niềm hy vọng về sự tái sinh, về sự tiếp nối của dòng dõi, về sự sống mãi mãi của dân tộc.
Nhìn chung, bát cơm quả trứng không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là một phong tục tâm linh, là cách để người Việt thể hiện sự biết ơn, sự tôn kính với tổ tiên, với những người đã khuất. Và trong mỗi bát cơm quả trứng ấy, dù giản đơn đến đâu, cũng có chứa đựng một tình cảm thiêng liêng, một sự trân trọng đối với cuộc sống và cái chết.
Những ý nghĩa này không chỉ có trong đám tang mà còn trong mỗi bữa cơm gia đình, trong mỗi lần tụ họp của những người thân yêu. Bát cơm quả trứng chính là biểu tượng của sự trọn vẹn, của tình cảm gia đình, của sự sống tiếp nối không ngừng nghỉ. Đó là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt, là món quà tinh thần dành cho những người đã khuất và cũng là cầu nối để người sống cảm nhận được sự gần gũi, yêu thương từ những thế hệ trước.
Tags：[bát cơm quả trứng, phong tục Việt Nam, truyền thống, đám tang, tâm linh, tín ngưỡng, tổ tiên, âm dương]
